راز ثروت

مهارت تصمیم گیری درست

همه ما در طول زندگی مدام در حال تصمیم گیری هستیم، از تصمیم های ابتدایی مانند تصمیم برای انتخاب لباسی که می خواهیم بپوشیم تا تصمیم گیری های مهم تر مانند انتخاب رشته، ازدواج، انتخاب شغل و … تصمیم گیری نیز مانند بسیاری از مهارت های دیگر نیاز به شناخت و یادگیری اصولش دارد که ما می خواهیم در این مقاله شما را با این موارد آشنا کنیم.با ما همراه باشید.

مهارت تصمیم گیری فرآیند انتخاب یک شیوه عمل از میان اعمال متنوع است. این فرایند شامل استفاده از چیزهایی است که در دست دارید (یا می توانید به دست بیاورید) برای رسیدن به آنچه که می خواهید. اگر شما تنها یک انتخاب ممکن در اختیار داشته باشید (یا یک راه حل بیشتر نداشته باشید) با فرایند مهارت تصمیم گیری روبرو نیستید. البته حتی اگر در چنین شرایطی با دو گزینه عملی کردن یا نکردن یک راه حل مواجه باشید و باید یکی از آنها را انتخاب کنید، در واقع در حال تصمیم گیری هستید. گر چه بسیاری از تصمیمات بر حسب عادت گرفته می شوند و عملاً فرد با مشکل انتخاب از میان گزینه های متعدد روبرو نیست، اما در هر حال هر موقعیتی که شامل سنجش دو یا چند گزینه برای عمل و انتخاب یکی از آنها باشد، نوعی تصمیم گیری به حساب می آید.

برخی افراد حتی قادر به برطرف کردن مسائل روزمره خود نیستند و وقتی در موقعیتی قرار می گیرند که مستلزم تصمیم گیری است، دچار پریشانی، دستپاچگی و ناراحتی می شوند. در مقابل این گروه، افراد دیگری نیز وجود دارند که نه تنها در این گونه موقعیت ها دچار اضطراب و سردرگمی نمی شوند، بلکه هر بار که در موقعیت تصمیم گیری قرار می گیرند، سعی می کنند تجربیات گذشته شان را به کمک گرفته و نقاط ضعف خود را بهبود بخشند. عمده ترین علت موفقیت این افراد آن است که هنگام مواجه با مشکل یا چالشی که باید برای آن تصمیم گیری کنند، از روشی منظم و مرحله به مرحله استفاده کرده و فنون مهارت تصمیم گیری را به خوبی بکار می بندند.

انواع تصمیم گیری

۱- تصمیم گیری احساسی: در این حالت افراد براساس احساسی خاص مانند عشق، خشم، کینه، حسادت و… تصمیم میگیرند.
۲- تصمیم گیری اجتنابی: تصمیمی که فرد به دلیل ترس و نگرانی های، سعی می کند تا حد امکان آن را به تعویق بیاندازد. اینگونه اتخاذ تصمیم امکان آن را به وجود میآورد که فرد فرصت های مناسب زندگی خویش را از دست بدهد.
۳- تصمیم گیری اخلاقی: تصمیمی است که فرد برای انجام آن به دلایل اخلاقی تکیه میکند. ادامه دادن به یک زندگی مشترک مملوء از تنش به دلیل وجود فرزند، نمونه بارزی از این تصمیم گیری است.
۴- تصمیم گیری مطیعانه: در این تصمیم گیری دیگران برای یک یا دو نفر در زمینه ی موضوعی تصمیم می گیرند. بدون آنکه فرد یا افرادی که تصمیم برای آنها گرفته میشود نقشی در این تصمیم گیری داشته باشند. مانند ازدواجهای سنتی.
۵- تصمیم گیری عجولانه: گاه افراد بسیار سریع و بدون توجه به عاقبت کار، یا ارزیابی کامل و بدون توجه به موقعیتها و شرایط تصمیم میگیرد. مثلاً زمانی که فردی طرف مقابل را برای تصمیم گیری در ازدواج به عجله ترغیب میکند و قدرت تفکر در مورد یک عمل درست را از او میگیرد.
۶- تصمیم گیری عقلانی: تصمیم گیری که براساس تفکر، بررسی و مطالعه، ارزیابی و تحقیق صورت میگیرد. این تصمیم گیری براساس واقعیات است و معمولاً خطا و اشتباه در آن بسیار کمتر است. این تصمیم گیری، سالمترین تصمیم گیری هاست.

مراحل تصمیم گیری درست

۱- مرحله بازشناسی: مسئله یا موقعیتی که می‌خواهید درباره آن تصمیم بگیرید خوب بشناسید و مشخص کنید و بررسی کنید.
۲- مرحله جمع آوری اطلاعات این مرحله بسیار مهم است. باید اطلاعات درباره موقعیت و مشکل را گرد آوری کنیم. از طریق افرادی که قبلا همین مشکل را داشتند یا در همین موقعیت بودند- اینترنت – مجلات –کتابها- معلمان – دوستان- مشاوران و هر فردی یا منبعی که می تواند اطلاعات مفیدی به ما بدهد. بر اساس این اطلاعات همه راه حل های ممکن را بدون قضاوت و با ذهن باز درباره آنها لیست می کنیم.
۳- مرحله ارزیابی: مزایا و معایب راه حل های مختلف را بررسی می کنیم و جلوی آنها می نویسیم.
۴- مرحله انتخاب: هر راه حلی که مزایای بیشتر و معایب کمتر دارد و در آن شرایط زمانی و در آن موقعیت بهترین راه حل می باشد را انتخاب می کنیم.

لازمه تصمیم گیری مطلوب

افراد باید برای یک تصمیم گیری مطلوب به تواناییهای خاصی چون افزایش خودآگاهی، درک ارزشهای فردی و خانوادگی، مهارتهای انتخاب هدف، روابط بین فردی و… مجهز باشند. علاوه بر اینها تصمیم گیری مراحلی هم دارد.
۱- داشتن اطلاعات: برای اینکه افراد بتوانند در مورد مسائل تصمیم بگیرند باید در مورد آن اطلاعات کافی داشته باشند. «تحقیق» و «گفتگو» برخی از راههایی هستند که فرد می تواند از طریق آنها در مورد شخص مورد نظرش اطلاعات کسب نماید.
۲- ارزیابی اولیه و ساخت پیش فرض: فرد میتواند با توجه به اطلاعات به دست آمده، به ارزیابی فرد مقابل پرداخته و در مورد او به پیش فرضی خاص برسد.
۳- مشورت: پس از کسب اطلاعات کافی و دقیق و ارزیابی اولیه نوبت به مشورت با اهل فن و افراد با تجربه میرسد.

سه نکته مهم در تصمیم گیری

۱- آگاهی و اطلاعات: باید در مورد مسئله اطلاعات کافی داشته باشیم. برای مثال برای انتخاب رشته باید درباره رشته های تحصیلی و شغلی که می توانیم با آن رشته تحصیلی انتخاب کنیم اطلاعات کافی داشته باشیم.
۲- فشارهای دیگران و جامعه: نظرات و ارزشهای دیگران و رسانه ها بر تصمیم های ما اثر می گذارد به عنوان مثال دانش آموزی که تحت فشار پدر و مادرش انتخاب رشته می کند یا جوانی که مدل لباس خود را بر اساس مدل لباس هنرپیشه ها و بازیگران سینمایی و کانال های ماهواره ای انتخاب می کند.
۳- موقعیت ها: انسان در یک موقعیت یک تصمیم می گیرد و در موقعیت دیگر تصمیم دیگری می گیرد. موقعیت ها بر تصمیمات ما اثر می گذارند و یک جوان ممکن است همیشه سیگار را بد بداند اما در موقعیتی دیگر چند نفر از دوستان او که سیگار مصرف می کنند او را مسخره کنند که تو ترسو هستی و نوجوان برای ثابت کردن اینکه ترسو نیست سیگار مصرف کند.

مهارت های لازم برای تصمیم گیری 

۱- مهارتهای تفکر خلاق و انتقادی
۲- مهارتهای حل مسئله
۳- مهارتهای جمع آوری اطلاعات
۴- مهارتهای ارزیابی نتیجه و پیامد
۵- مهارتهای ارزشیابی اطلاعات
۶- مهارتهای تجزیه و تحلیل برای بررسی خطرات احتمالی

چکیده
بدون تردید تصمیم گیری یکی از مهمترین مهارتهای زندگی محسوب میشود. زیرا فرد همواره باید یک راه را از میان راههای گوناگون انتخاب کند. انسانها در هر روز تصمیمات بسیاری می گیرند که بعضی از آنها بسیار مهم برخی دیگر کم اهمیت اند. اما گاه تصمیم گیری در مورد برخی از مسائل کار ساده ای نیست و به بررسی بیشتری نیاز دارد. زیرا آن تصمیم در زندگی آینده افراد نیز پیامدهای بسیاری دارد، بنابراین یادگیری مهارت تصمیم گیری بسیار مهم است. ما در این مقاله تلاش نمودیم تا شما را با این مهارت آشنا کنیم که امیدواریم مورد استفاده تان قرار گرفته باشد.