رکود چیست
رکود اقتصادی از جمله خطراتی است که همواره به عنوان یک تهدید در برابر اقتصاد یک کشور قرار دارد. رکود اقتصادی در تعریف ساده به معنی کاهش تقاضا در نسبت با عرضه است. اما در تعریف گسترده‌تر، رکود اقتصادی را می‌توان سقوط فعالیت اقتصاد یک کشور در شش ماه اخیر دانست.مقصود از سقوط در اینجا، افت در پنج شاخص تولید ناخالص داخلی واقعی، درآمد، اشتغال، تولید و بازار خرده‌فروشی می‌باشد.
رکود تورمی به چه معناست
هنگامی که رشد اقتصادی کند، نرخ بیکاری نسبتاً بالا، قیمت‌ها و نرخ تورم در حال رشد و تولید ناخالص داخلی (GDP) پایین است، اقتصاد در رکود تورمی به سر می‌برد.در شرایط عادی وقتی بیکاری زیاد است مردم کمتر مصرف می‌کنند، در نتیجه قیمت‌ها کاهش می‌یابد اما در شرایط رکود تورمی، هنگامی که بیکاری زیاد است، قیمت کالاها و خدمات افزایش می‌یابد.حل معضل رکود تورمی برای دولت‌ها همواره دشوار بوده و هست.چراکه سیاست‌هایی که به منظور کاهش تورم اتخاذ می‌شوند، معمولاً موجب تشدید بیکاری می‌گردند و سیاست‌هایی که به منظور کاهش بیکاری اتخاذ می‌شوند، معمولاً موجب افزایش تورم می‌گردند.
نظریه‌های مختلفی درباره علت وقوع رکود تورمی وجود دارد اما هنوز هیچ کس به طور دقیق علت آن را نمی‌داند. به عنوان مثال در دهه ۱۹۷۰ ایالات متحده دچار رکود تورمی شد.گروهی از اقتصاددانان علت این امر را افزایش شدید قیمت نفت دانسته‌اند.آنها بر این باورند که افزایش قیمت نفت موجب افزایش هزینه حمل کالاها و خدمات گردید و به دنبال آن قیمت کالاها و خدمات افزایش یافت. درنتیجه علی‌رغم بالا بودن میزان رکود و بیکاری و پایین بودن مصرف، قیمت کالاها و تورم افزایش پیدا کرد.گروهی دیگر بر این باورند که وقوع همزمان رکود و تورم نتیجه سیاست‌های اقتصادی غلط است.آنها معتقدند تنظیم نادرست بازارها، کالاها و نیروی کار و همچنین چاپ بی‌رویه پول توسط بانک مرکزی می‌تواند منجر به بروز پدیده رکود تورمی گردد.
علائم و عواقب رکود
۱- یکی از مهم‌ترین علائم وقوع رکود اقتصادی، می‌تواند در کارهای تولید عیان گردد. به این صورت که در ماه‌های پیش از وقوع رکود، تولیدکنندگان با دریافت سفارشات زیادی مواجه می‌شوند که تعداد این سفارشات از روی گزارش‌های سفارش کالاهای بادوام می‌تواند اندازه‌گیری شود. اما اگر با گذر زمان، از تعداد این سفارش‌ها کاسته شود از کارهای کارخانه‌ها نیز کاسته می‌شود و تولیدکنندگان مجبور می‌گردند که دیگر کارگری استخدام نکنند. این خود می‌تواند دیگر بخش‌های اقتصاد را نیز دچار رکود و کم‌رونقی کند.
۲- کاهش رشد اقتصادی می‌تواند به دنبال خود کاهش تقاضای مصرف‌کننده را نیز به همراه داشته باشد. در این زمان، کاهش فروش می‌تواند از گسترش کسب و کار جلوگیری کند و نتیجتاً موجب توقف استخدام کارگران شود. رکود در این شرایط نیز قابل وقوع است.
۳- وضعیت ناشی از رکود اقتصادی یک وضعیت ویران‌گر است. در این شرایط، بیکاری افزایش یافته و مردم بیش از پیش تحت فشار واقع می‌شوند. بدیهی است که افزایش بیکاری می‌تواند موجب کاهش شدید خرید مصرف‌کنندگان شود و این خود ورشکستگی بنگاه‌های اقتصادی را به همراه دارد.
۴- در شرایط رکود اقتصادی، بسیاری از شرکت‌ها دچار زیان و کاهش گردش مالی می‌شوند. این خود می‌تواند باعث کاهش ظرفیت‌ها و به تعویق افتادن سرمایه‌گذاری‌های جدید شود.
۵- رکود اقتصادی می‌تواند باعث شود که کارفرمایان سرعت کار را کم کنند و درصدد کاهش مخارج کلی، از راه کاهش میزان حقوق ماهیانه‌ی کارکنان، برآیند. در صورتی که شرکت‌ها رکود اقتصادی را موقتی بدانند، ممکن است کارکنان خود را موقتاً اخراج کنند ولی در صورت ادامه‌دار شدن رکود اقتصادی اخراج کارکنان دائمی شده و شرکت‌ها تعداد کارکنان خود را کاهش می‌دهند.
۶- با اخراج کارکنان و کارگران شرکت‌ها و، همان‌طور که در بالا ذکر شد، عدم استخدام آنها، خانوارها ممکن است قادر به پرداخت وام‌ها، و خصوصاً وام مسکن، نباشند. از این‌رو نه‌تنها خانه‌هایشان را از دست می‌دهند، بلکه هرروز بیش از پیش در فقر و تنگدستی فرو می‌روند. در واقع یک رکود اقتصادی کوتاه مدت می‌تواند تا مدت‌زمانی دراز بر روی زندگی مردم تأثیرگذار باشد.
دیگر عواقب رکود اقتصادی
۱- کاهش درآمد مالیاتی
۲- افزایش کسری بودجه
۳- وخیم شدن نسبت بدهی عمومی به تولید ناخالص داخلی
۴- کاهش قیمت دارایی‌ها
راه حل رکود چیست
در شرایط رکودی دولت‌ها می‌توانند با اعمال سیاست‌های پولی و مالی مناسب، سرمایه‌گذاری و تقاضا را در جامعه تحریک کنند. دولت با افزایش مصرف و سرمایه‌گذاری خود می‌تواند تقاضا را تکان دهد. همچنین با تغییر در نرخ بهره (با توجه به رابطه معکوس میان بهره و سرمایه‌گذاری) با اتخاذ یک سیاست پولی مناسب، انگیزه سرمایه‌گذاری را در بین افراد بالا ببرد.
اما نکته‌ای که باید در مورد سیاست‌های مختلف اقتصادی به آن توجه کرد، نوع و مدت استفاده از آنها است.هر دارویی که برای علاج بیماری استفاده می‌شود، باید در یک دوره مشخص و به میزان مشخص استفاده شود. همچنین هر دارویی عوارض جانبی دارد. سیاست‌های پولی و مالی همانند داروها، عوارض خاص خود را دارد. باید بهترین سیاست در بهترین زمان مورد استفاده قرار گیرد که هم به بهترین شکل، مشکل حل شود و هم کمترین اثر سوء را در آینده داشته باشد. به عنوان مثال سیاست‌های خروج از رکود، تورم‌زا هستند. اگر سیاست‌ها انبساطی را به‌اندازه و به‌موقع اجرا و متوقف نکنیم، تورم زیاد می‌شود و خرابی‌های دیگری به بار خواهد آمد.
چکیده
چرخه‌های تجاری (Business Cycle) یکی از مفهوم‌های پایه و اساسی در اقتصاد است. هر اقتصاد در طول تاریخ خود فراز و نشیب‌های مختلفی را بارها و بارها تجربه کرده است. این فراز و نشیب‌ها همان رونق و رکود در اقتصاد هستند.در تعاریف اقتصادی اگر در اقتصاد یک کشور، دو دوره‌ی سه‌ماهه‌ی پیاپی رشد اقتصادی منفی باشد، شاهد رکود اقتصادی خواهیم بود.در دوره‌ی رکود اقتصادی شاهد کاهش قابل‌توجه عوامل تولید، درآمد، اشتغال و تجارت هستیم و رکود اقتصادی موجب کاهش تولید ناخالص داخلی و کوچک شدن اقتصاد کشور می‌شود. همچنین یکی از مهم‌ترین پیامدهای آن عدم تمایل مردم به خرید کالاهای بادوام هست که به چرخ اقتصاد جامعه صدمات جبران ناپذیری می زند که در این مقاله به آنها اشاره شد.
چاپ مطلب