راز ثروت

دو زبانه بودن

رشد مغزی، جلوگیری از زوال عقل، تقویت حافظه و بهبود قدرت تمرکز از جمله فواید یادگیری زبای جدید است. «دانستن زبان دوم مثل داشتن روح و روان دوم است» شارلمانی

قبلا بار بر این بود که یادگیری زبان دوم باعث آشفتگی فکری میشود و بهتر است یک زبان را بخوبی آموخت و زحمت یادگیری زبان دوم را نکشید. حتی باور غلط و پوچی وجود داشت که یادگیری زبان دوم باعث دوگانگی شخصیت و شیزوفرنی میشود. البته بعضی تحقیقات هم هستند که به ظاهر از مشکل ساز شدن یادگیری زبان دوم پشتیبانی میکنند. مثلا این نکته که افراد دو یا چند زبانه شاید دایره لغات کوچکتری داشته باشند و دسترسی شان به لغات کند و آهسته است.

فواید دو زبانه بودن

دو زبانه بودن فواید زیادی دارد که در ادامه آن ها را بیان می کنیم.

۱- مغزتان مثل یک کامپیوتر میشود

مغز یک فرد دو زبانه مانند رادیویی است که به طور همزمان ۲ کانال را پخش می‌کند. ممکن است که در حال صحبت کردن به یک زبان باشید اما مغزتان همیشه آماده است تا از زبان دوم‌تان نیز استفاده کنید. به لطف این کارایی دوجانبه، مغز در دسته‌بندی اطلاعات، تمرکز روی مسائل مورد نیاز و اجتناب‌ از مسائل نامربوط بسیار ورزیده خواهد شد. براساس تحقیقات انجام شده دو زبانه بودن قابلیت تمرکز و توجه را در افراد بالا می‌برد. همچنین‌ حافظه کوتاه مدت را نیز تقویت می‌کند (گنجایش نگهداری اطلاعات در مغز برای استفاده لحظه‌ای).

۲- گوشتان تیزتر می‌شود

افراد دو زبانه، دوبرابر بیشتر از افراد تک‌ زبانه از شنوایی خود منفعت می‌برند. یکی از تحقیقات اخیر در دانشگاه ‌Northwestern‌ نشان داده که دوزبانه بودن، بر واکنش سیستم عصبی نسبت به صدا تاثیر مثبت می‌گذارد. در این مطالعه، محققان واکنش مغز نسبت به صدای صحبت کردن را در ۵۵ نوجوان دو زبانه مسلط به زبان‌های ‌انگلیسی و اسپانیایی‌ و ۲۵ نوجوان تک‌ زبانه مسلط به زبان ‌انگلیسی‌ مورد بررسی قرار دادند. در محیط‌های ساکت و آرام، واکنش‌های آنها با یکدیگر قابل مقایسه بود، اما زمانی که صدای موسیقی یا همهمه به محیط اضافه شد، افراد دو زبانه بهتر توانستند صدای صحبت یک فرد را دنبال کنند و متوجه شوند او چه می‌گوید.

۳- عاقلانه تر تصمیم میگیرید

محققان دانشگاه شیکاگو تحقیقی در زمینه تصمیم‌گیری افراد هنگام شرط‌ بندی‌ها انجام داده‌اند. در این تحقیق مشخص شد، هنگامی که شرط‌بندی با استفاده از زبان مادری انجام می‌شود، بیشتر افراد بدون فکر قبلی شرط‌ بندی می‌کنند. ولی زمانی که شرط‌بندی با استفاده از یک زبان خارجی انجام می‌شود، مجبور می‌شوند که بیشتر راجع به شرایط شرط‌بندی فکر کنند و تصمیمات عاقلانه‌تری درباره مسائل مالی بگیرند.

۴- خطر آلزایمر را کم می کند

دو زبانه بودن بر شکل‌گیری مغز و عملکرد مناسب تاثیر بسزایی می‌گذارد. برای مثال برخی از محققان پس از انجام مطالعات گسترده اعتقاد دارند، دو زبانه بودن از تقلیل ذهن و آتروفی آن در دوران پیری جلوگیری می‌کند. دانستن یک یا چند زبان خارجی حتی می‌تواند با تقویت حافظه شناختی (قابلیت مغز در کنار آمدن با آسیب‌ها) ظهور علائم آلزایمر را به تأخیر بیندازد. برای آزمایش این نظریه، محققان به بررسی سوابق بیماران مبتلا به آلزایمر پرداختند. در گروه مورد بررسی نیمی از آنها دو زبانه و نیمی دیگر تک‌زبانه بودند. قابلیت ذهنی و سطح فعالیت هر ۲ گروه نیز یکسان بود. اما سطح تحصیلات افراد تک‌ زبانه بالاتر از افراد دو زبانه بود (بالا بودن سطح تحصیلات نیز به تقویت حافظه شناختی کمک می‌کند). با این حال، افراد دوزبانه به طور متوسط ۴ سال دیرتر از افراد تک‌زبانه دچار علائم آلزایمر شده بودند.

۵- سرعت حل مسئله تان را بالا می برد

بیشتر تحقیقات انجام شده در زمینه دو زبانه بودن، افرادی را مورد بررسی قرار داده‌اند که از زمان کودکی با ۲ زبان بزرگ شده‌اند. با این حال، فراگیری زبان دوم در بزرگسالی نیز فواید چشمگیری دارد. یکی از تحقیقات اخیر نشان داده است، افرادی که در تفکرات خود از زبانی به غیر از زبان مادریشان استفاده می‌کنند، تصمیمات عاقلانه‌ تری می‌گیرند و مسائل را سریع‌تر و درست تر حل می‌کنند. شرکت‌کنندگان در این مطالعه، زبان دوم خود را در سنین بزرگسالی آموخته بودند.

معایب دو زبانه بودن 

وقتی یک شخص دو زبانه مشغول صحبت است، هر دو زبان در ذهنش فعال است و این یعنی بار مضاعف بر روی قوه تحلیل و پردازش چون ذهن باید در آن واحد دو کار انجام دهد و این باعث میشود – آنچنانکه در یک تحقیق مشخص شده است – که مهارت کلامی افراد دو زبانه در هر یک از دو زبان ضعیف تر از کسانی است که هرکدام از آن زبانها را بصورت تک زبانه صحبت میکنند.

معمولا افراد دو زبانه مهارتهای کلامی ضعیفتری دارند. افراد دو زبانه مستعد این هستند که در هر دسته بندی سمانتیک تعداد لغات کمتری تولید کنند بعبارت دیگر تعداد لغات دایره واژگانشان در هر زبان معمولا کمتر از کسانی است که آن زبان را بصورت تک زبانه صحبت میکنند. تحقیقی دیگر نشان داده است که افراد دو زبانه دو برابر افراد تک زبانه لحظات «نوک زبونمه» را تجربه میکنند. البته این معایب دو زبانه بودن محدود به حوزه لغات نیست و بر گرامر هم تاثیر میگذارد.

افراد دو زبانه در این مهارت ها قوی ترند

دو زبانه بودن مهارت‌های فردی و عملکرد کلی مغز را بهبود می‌بخشد. در مورد یادگیری یک زبان جدید و صحبت کردن، تحقیقات بسیاری انجام گرفته است. کسانی که قادر هستند به دو زبان صحبت کنند، در مقایسه با کسانی که تنها به یک زبان مسلط هستند مهارت‌های بیشتری دارند. از ویژگی‌های مثبت کسانی که به چند زبان صحبت می‌کنند به چند مورد اشاره می‌کنیم:
۱- هوش
۲- تمرکز
۳- کسب امتیاز بیشتر در آزمون‌های ریاضی، روخوانی و قواعد زبان
۴- توانایی به خاطر آوردن مطالب
۵- برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری
۶- تغییر ناگهانی بین فعالیت‌های عملی
۷- کنترل برانگیختگی ناگهانی
۸- درک نقطه نظرات دیگران
۹- بهبود توجه، تمرکز و دقت
۱۰- قدرتمندی حافظه
۱۱- انعطاف روانی و قابلیت کنار آمدن با شرایط جدید
۱۲- خلاقیت
۱۳- مهارت‌های شنوایی

دو زبانه شدن در سن پایین یا بالا

به نظر می رسد که یادگیری زبان دوم در سنین کودکی، بیشترین مزیت ها را در سنین بالاتر به همراه دارد و به این ترتیب، خانواده های دو زبانه، باید زبان دوم را از همان ابتدا به فرزندشان یادبدهند، البته در سنین پیری نیز این موضوع بدون فایده نیست. هرچند در مورد فواید یادگیری زبان دوم تاکیدها و اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد ولی یک فایده مسلم در این کار است و آن این که شما می توانید با یک زبان جدید با تعداد بیشتری از مردم در دنیا صحبت کنید.

در مورد یادگیری زبان دوم در میان روانشناسان و همینطور زبانشناسان اختلاف نظر وجود دارد و سن دقیقی برای شروع یادگیری زبان به عنوان بهترین سن یادگیری زبان دوم وجود ندارد . هر کس با توجه به دیدگاه های خود درباره ی رشد زبان یک ملاک برای سن ورود به یادگیری زبان دوم را مد نظر قرار می دهد ؛ اما همگی بر این باورند که بهترین سن یادگیری زبان دوم زمانی است که کودک هنوز در زبان مادری خود پیشرفت چندانی نداشته است.

برخی از والدین این نگرانی را دارند که ممکن است یادگیری زبان دوم در روند یادگیری زبان مادری اختلال ایجاد کند، در صورتی که زبانشناسان بر خلاف این تصور ادعا می کنند کودکی که در حال یادگیری زبان دوم است به دلیل به کار گرفتن ذهن کودک در استفاده از ترجمه ها و معانی کلمات و ساختار جملات، گویی زبان مادری را دو بار می آموزد .

دو زبانه بودن در سنین پیری

دو زبانه بودن در سنین پیری فواید بیشتری دارد. تحقیق بر روی مبتلایان به آلزایمر در هند و کانادا نشان داد که نشانه های بیماری در افراد دو زبانه پنج سال دیرتر ظاهر می شود. ظاهرا مغز این افراد با آسیب های ناشی از این بیماری ها بهتر مقابله می کند. نشانه های کلی زوال عقل ۴.۵ سال دیرتر است.

هیچوقت برای دوزبانه شدن دیر نیست

یادگیری زبان جدید را آغاز کنید. هربار سه کلمه ی جدید یاد بگیرید، اگر تا به حال یادگیری زبان جدید را شروع نکرده‌اید، بهتر است بدانید که هیچ وقت برای شروع دیر نیست. اگر هدف شما از یادگیری بهبود وضعیت ذهنی است (چه کودک باشید و چه یک فرد بالغ) می‌توانید از پس آن بربیایید. استفاده از یک زبان خارجی نه تنها قابلیت‎‌های مغزی شما را بالاتر می‌برد بلکه می‌تواند در یادگیری همان زبان هم به شما کمک کند. شاید تصور کنید که طی کردن این مسیر کاری بس مشکل یا نشدنی باشد. لازم نیست برای بالا بردن قدرت مغزی تمام زیر و بم زبان را یاد بگیرید.

حتی کسب اطلاعات محدود در مورد یک زبان دیگر هم موثر خواهد بود. هر روز سه کلمه‌ی جدید یاد بگیرید تا آثار آن را خودتان تجربه کنید. نه تنها به مغزتان تمرین می‌دهید بلکه کتابچه‌ای از کلمات را در ذهنتان جابجا می‌کنید. اگر صد کلمه‌ متداول زبان خارجی را یاد بگیرید، می‌توانید با دانشی که کسب کرده‌اید نیمی از مکالمات روزمره را انجام بدهید. مهم‌ترین فایده‌ی یادگیری یک زبان خارجی هم توانایی برقراری ارتباط با دیگران است. می‌توانید در گوگل عبارت صد کلمه‌ی اصلی را جستجو کنید و از درس‌های مجانی مربوط به زبان‌های مختلف بهره ببرید. تصور کنید که با یادگیری سه کلمه در روز، بعد از گذشت سه ماه چقدر اطلاعات جدید کسب می‌کنید. لازم نیست دانش خودتان را در همین حد نگه دارید. با یادگیری هزار کلمه ی اصلی می‌توانید نود درصد از مطالب نوشته شده به آن زبان را بفهمید. یعنی در کمتر از یک سال قادر خواهید بود که به سادگی متون خارجی را مطالعه کنید.

چکیده
همانطور که گفتیم دو زبانه بودن بر شکل‌گیری مغز و عملکرد مناسب تاثیر بسزایی می‌گذارد. گفت‌وگوی مرتب به دو زبان، کارکرد ذهنی را بهبود می‌بخشد و در پیری نیز خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می دهد. اگرچه برای یادگیری زبان دوم زمان دقیقی بیان نشده ولی روانشناسان معتقدند بهترین زمان برای یادگیری زبان دوم در سنین کودکی است. دو زبانه بودن فواید زیادی دارد که در این مقاله به آن ها اشاره کردیم، امیدواریم از آن ها بهره کافی را برده باشید.