راز ثروت

اصول مهم خرید و فروش سهام

خرید و فروش سهام  را دراین قسمت همر با اصول آن و  16 نکته هم در خرید و فروش سهام قصد داریم بیان کنیم به شرح زیر

1-براساس اطلاعات معتبر تصميم گيري کنيد، نه شايعات

2-با ديد بلندمدت، در بورس سرمايه گذاري کنيد

3-همواره مراقب سهام خود باشيد

4-سبدي از سهام متنوع تشکيل دهيد

5-با سرمايه مازاد خود سهم بخريد

6-نوسان را به عنوان ذات بازار سهام، بپذيريد

7-با افراد متخصص مشورت کنيد

اصـل اول: براساس اطلاعات معتبر تصميم گيري کنيد، نه شايعات

اگر به خاطر داشته باشيـد، گفتيم که سرمايه گذاران هنگامي اقدام به خريد سهام يک شرکت مي کنند که پس از بررسي عوامل متعدد اثرگذار بر قيمت سهام آن شرکت شامل عوامل محيطي، عوامل صنعت و عوامل دروني، به اين نتيجه برسند که قيمت واقعي آن سهم بيشتر از قيمت بازار آن است. طبيعتا بررسي همه جانبه عوامل اثرگذار بر قيمت سهم، نيازمند بهره گيري از اطلاعات دقيق، جامع و معتبر است.

به همان اندازه که استفاده از اطلاعات معتبر در تصميم گيري سرمايه گذاران تأثير مثبت دارد، بهره گيري از اطلاعات غيرمعتبر و شايعات در تصميم گيري ها، مي تواند منافع سرمايه گذاران را به خطر بياندازد. تجربه نشان مي‌دهد که در جريان فراز و فرود بازار سهام، بيش از هر چيز شايعات، اخبار و تحليل‌هاي «نادرست» به سرمايه‌گذاران مخابره مي‌شود. بنابراين لازم است سرمايه گذاران همواره به منابع رسمي براي کسب اطلاعات تکيه کرده و از توجه به اخبار و شايعات منابـع غيررسمي خودداري کننـد.

اصـل دوم: با ديد بلندمدت در بورس سرمايه گذاري کنيد

دومين اصل در خريد و فروش سهام، سرمايه گذاري با ديد بلندمدت است. عملکرد بورس در سال هاي گذشته نشان داده است که سرمايه گذاراني که با ديد بلندمدت و البته آگاهانه، وارد اين بازار شده اند، توانسته اند سود قابل قبولي از اين بازار بدست آورند. همچنين براساس آمارها، مجموع بازدهي سهام در بلندمدت، از بازدهي بازارهايـي مانند مسکن، ارز و طلا، بيشتر بوده است،

اگرچه ممکن است گاهي اوقات، بازدهي کوتاه مدت اين بازارها، از بورس پيشي گرفته باشد. بنابراين، هر اندازه ديد سرمايه‌گذاران بلندمدت‌تر باشد به همان نسبت نيز ريسک سرمايه گذاري کمتـر مي شـود. مطالعه تاريخچه سرمايه‌گذاران موفق در دنيا نيز نشان مي‌دهد که بازدهي‌هاي بزرگ، معمولا با خريد و نگهداري سهام ارزنده و ارزان در افق زماني بلندمدت اتفاق بدست مي آيند و نگاه کوتاه مدت در سرمايه گذاري و پيروي از جو بازار، عمدتا به نتايج قابل قبول منجر نمي شود.

بنابراين با ديد بلندمدت سرمايه گذاري کنيد و اگر پس از بررسي و مطالعه کامل، به اين اطمينان رسيده ايد که سهام ارزشمندي را خريده ايد، نگران نوسانات مقطعي قيمت سهام خود نباشيد.

اصـل سوم: همواره مراقب سهام خود باشيد

اگرچه در اصل قبلي، توصيه کرديم که براي سرمايه گذاري در بورس، نگاه بلندمدت داشته باشيد و به نوسانات مقطعي قيمت سهام توجه نکنيد، اما تأکيد کرديم اين تفکر درصورتـي صحيح است که شما با بررسي کامل اطلاعات، به اين نتيجه رسيده باشيد که سهام شما، همچنان سهام ارزشمندي است و آنچه که باعث نوسانات قيمت سهم شده، برخي شرايط موقت و زودگذر است.

اما اگر بررسي اطلاعات و مشورت با افراد خبـره، اين اطمينان را براي شما بوجود آورد که سهام مناسبي را خريداري نکرده ايد و يا اينکه با توجه به تغيير برخي متغيرهاي موثر بر قيمت سهم، احتمالا روند قيمت آن در بلندمدت رو به کاهش خواهد بود، آيا باز هم توصيه به حفظ سهم در بلندمدت، منطقي است؟ در اين شرايط، سرمايه گذار بايد ضمن بازنگري در سبد سهام خود، سهامي را که شرايط مناسبي ندارند فروخته و بجاي آن، سهام ديگري را که در وضعيت مطلوبي قرار دارد، خريداري کند.

لازم است در همين جـا، درباره تعصب نسبت به سهام، به عنوان يکي از چالش هايـي که بعضا گريبانگير سرمايه گذاران مي شود، توضيح دهيم. منظـور از تعصب نسبت به سهام اين است که بعضا، باوجود آنکه بررسي اطلاعات معتبر و متغيرهاي اثرگذار بر قيمت يک سهم، از شرايط نامناسب سهم و روند رو به کاهش قيمت آن حکايت دارد،

اما برخي از سهامداران بدون درنظر گرفتن واقعيت ها و با اين استدلال هايي مانند اينکه “اين سهم در گذشته سهم بسيار خوبي بوده است”، يا “چون سهم را با قيمت بالاتر خريده ام، حاضر نيستم به قيمت کمتر بفروشم” و…، از فروش سهام خودداري مي کنند، غافل از اينکه شايد با فروش سهام مذکور و سرمايه گذاري در سهامي که شرايط مناسب تري دارد، نه تنها بتوانند زيان خود را جبران کنند، بلکه سود قابل قبولي نيز بدست آورند.

اصل چهارم: سبدي از سهام متنوع تشکيل دهيد

حتما اين ضرب‌المثل معروف را شنيده ايد که: همه تخم‌مرغ¬ها را در يك سبد نگذاريد. دليلش کاملا مشخص است، چون اگر سبد تخم مرغ به زمين بيفتـد، بيشتر تخم مرغ ها خواهد شکست. اين ضرب المثل در خريد و فروش سهام هم کاربرد زيادي دارد، تا حدي که يکي از نظريه هاي مطرح شده درخصوص راهکارهاي کاهش ريسک سرمايه گذاري، به “تئوري پرتفوي” يعني “نظريه سبد” معروف است. براساس اين نظريه، هر اندازه در سبد سرمايه گذاري، سهام شرکت هاي مختلف از صنايع متنوع بيشتر باشد، ريسک سرمايه گذاري کاهش خواهد يافت. اجازه بدهيد با يک مثال، موضوع را بيشتر توضيح دهيم.

دو سرمايه گذار را در نظر بگيريد که اولي، همه پول خود در سهام يک شرکت واردکننده قطعات خودرو سرمايه گذاري کرده است. اما سرمايه گذار دوم، نصف پول خود را در در سهام شرکت وارد کننده قطعات خودرو و نصف ديگر را ديگر را در سهام يک شرکت صادرکننده محصولات پتروشيمي، سرمايه گذاري کرده است. به نظر شما در صورت افزايش نرخ ارز چه اتفاقي خواهد افتاد؟ کاملا مشخص است که افزايش نرخ ارز، به دليل آنکه هزينه هاي شرکت واردکننده قطعات خودرو را افزايش ميدهد، باعث افت قيمت سهام اين شرکت خواهد شد،

در حاليکه شرکت صادرکننده محصولات پتروشيمي، براثر افزايش نرخ دلار، با افزايش سودآوري و در نتيجه رشد قيمت سهام مواجه خواهد شد. در اين شرايط، قطعا سرمايه گذار اول به علت افت قيمت سهام شرکت واردکننده قطعات خودرو، دچار ضرر خواهد شد، اما سرمايه گذار دوم احتمالا ضرر چنداني متحمل نشده و حتي ممکن است سود هم کسب کند، زيرا نيمي از سهامش کاهش قيمت و نيمي ديگر، افزايش قيمت داشته است. هر انـدازه سبد سرمايه گذاري، متنوع تر باشد، ريسک سرمايه گذاري کاهش يافتـه و احتمال کسب بازدهي پايدار براي سرمايه گذار، افزايش خواهد يافت.

اصل پنجم: با سرمايه مازاد خود، سهام بخريد

بعضا مشاهده شده است که برخي افراد، پس از شنيدن اخبار مربوط به رشد متوالي شاخص هاي بورس و افزايش قيمت سهام، در يک رفتار هيجانـي، يا سرمايه ضروري زندگي خود مانند خانه، خودرو و… را فروخته و يا با قرض گرفتن از ديگران، اقدام به خريد سهام مي کنند. چنين رفتاري، به هيچ وجه توصيه نمي شود، چراکه بورس همواره در معرض افت و خيز قرار دارد و وارد کردن سرمايه ضروري زندگي در بورس، مي تواند سرمايه گذار را در اين نوسانات،

دچار تزلزل و اضطراب نمايد، تا جائيکه ممکن است وي با تحمل زيان، مجبور به خروج از بورس شود. اما افرادي که سرمايه مازاد و پس اندازهاي خود را وارد بورس مي کنند، طبيعتـا در برابر افت و خيزهاي بورس، قدرت تحمل و آرامش بيشتري داشته و در تصميم گيري هاي خود، منطقي تر عمل ميکنند.

بنابراين، تنهـا آن بخش از سرمايه خود را به خريد سهام اختصاص دهيد که درصورت کاهش قيمت سهام، نه خللـي به زندگي شما وارد کند و نه آرامش روحي شما و خانواده تان را به مخاطره بياندازد.

اصل ششم: نوسان را به عنوان ذات بازار سهام، بپذيريد

فردي که قصد دارد ازطريق خريد سهام در بورس، سرمايه گذاري کند، بايد اين واقعيت را بپذيرد که نوسان قيمت، ويژگي ذاتي سهم است، به بيان ديگر، روند صعودي قيمت سهم در گذشته، لزوما به معناي تداوم اين روند در آينده نيست، کما اينکه روند نزولي قيمت سهم در گذشته نيز لزوما به معناي ادامه افت قيمت سهم در آينده نخواهد بود

. اگر به خاطر داشته باشيد، در تشريح عوامل موثر بر قيمت سهم، به برخي عوامل محيطي و عوامل مرتبط با صنعت اشاره کرديم که خارج از کنترل شرکت مي باشد. بروز هريک از اين عوامل، ممکن است باعث افت و خيز در قيمت سهام شود، بنابراين لازم است سرمايه گذار قبل از ورود به بازار سهام، اين واقعيت و ريسک ناشي از آن را بپذيـرد.

 اصل هفتـم: با افراد متخصص مشورت کنيد

باتوجه به اينکه عوامل بسيار متعدد و متنوعي بر قيمت سهام تأثير گذار هستند، بنابراين تجزيه و تحليل اين عوامل و تصميم گيري براساس آن، نياز به تخصص و مطالعه دقيق دارد. بنابراين، اگر قصد داريد بصورت مستقيم سهام خريد و فروش کنيد، اما تخصص کافي در اين خصوص نداريد، حتما با افراد خبره و داراي صلاحيت مشورت کنيد. بتازگـي، چندين شرکت مشاور سرمايه گذاري با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار تأسيس شده است

. اين شرکت ها پس از بررسي ويژگي هاي فردي و ميزان ريسک پذيري سرمايه گذاران، آنان را در انتخاب سهام مناسب، راهنمايي کرده و در ازاي ارائه اين خدمات، مبلغي را به عنوان حق مشاوره دريافت مي کنند. براي مشاهده اطلاعات شرکت هاي سرمايه گذاري داراي مجوز، مي توانيد به پايگاه اينترنتي سازمان بورس و اوراق بهادار به نشاني www.seo.ir مراجعه کنيد. يک بار ديگر هفت اصل طلايـي براي خريد و فروش سهـام را مرور ميکنيم:

16 نکته مهم در خرید و فروش سهام

برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام و بورس باید نکات زیادی را رعایت کنیم تا دچار ضرر و زیان نگردیم. موارد زیر از جمله آنها هستند که توجه به این نکات می‌تواند مفید بوده و ما را در رسیدن به اهدافمان یاری کند.

1- انتخاب صنعت برتر:

در میان صنایع مختلف، صنعتی را انتخاب کنیم که چشم‌انداز روشنی دارد. یعنی اولا در آینده بیشتر به آنها نیاز است. دوما کمتر قابل تکثیرند. سوما قابل واردات نیستند و کشورهایی که از نظر صنعت جلوتر از ما هستند بیشتر و ارزان‌تر و بهتر تولید نمی‌کنند. در واقع اگر قرار باشد مساله عضویت در WTO مطرح شود ما در آن صنایع مزیت داریم.

( فرضا در مقابل صنعت ساختمان، خودرو، معدن، قند و شکر، سیمان، ریسندگی و بافندگی، کاغذ، چرم، فلزات اساسی، معدنی غیرفلزی، رایانه، دارویی، مواد غذایی، شیمیایی، نفتی، تجهیزات، شوینده و غیره بعضی نیاز به مصرف آنها کاهش می‌یابد، بعضی‌ها قابل تکثیرند، بعضی‌ها را دیگران بهتر و ارزان‌تر از ما تولید می‌کنند و در بعضی ما مزیت داریم).

2- از میان صنایع برتر سبد سهام انتخاب ‌کنیم. سعی می‌کنیم در میان انواع صنعت،

4 تا 5 صنعت برتر را انتخاب کنیم و در هر کدام با خرید یک سهم 20 تا 25 درصد سرمایه مان را سرمایه‌گذاری کنیم تا ریسک سرمایه‌گذاری را پایین بیاوریم. (برای مثال در معدن یک سهم، در ساختمان یک سهم، در رایانه یک سهم، در پتروشیمی یک سهم و در دارویی یک سهم انتخاب می‌کنیم

که اگر به هر دلیلی آن سهم دچار زیان شد یا نماد آن سهم در بورس بسته شد یا دچار صف فروش گشت و به نقدینگی نیازمند شدیم دچار مشکل نشدیم. اما چرا خرید چهار تا پنج سهم؟ برای اینکه اگر سرمایه را زیاد خرد و پراکنده کردیم، مدیریت کمتری اعمال می‌گردد و جمع کردن سرمایه مشکل می‌شود.

3- انتخاب شرکت برتر در میان یک صنعت:

پس از گزینش چهار یا پنج ردیف صنعت برتر، در داخل صنعت به سراغ شرکتی می‌رویم که میانگین بازدهی آن از بقیه بیشتر است و موارد بعدی ذیل را در نظر می‌گیریم.

4- میزان نقد شوندگی سهم:

سهمی را انتخاب می‌کنیم که میزان معاملات آن در روز زیاد است، زیاد می‌خرند و زیاد می‌فروشند، حجم معاملات شرکت، تعداد سهام معامله شده، دفعات معامله، تعداد خریدار، تعداد فروشنده، سوابق باز بودن نماد سهم و… اگر سهمی انتخاب کنیم که نقد شوندگی آن خوب نباشد موقع فروش سهم دچار مشکل می‌گردیم.

بعضا هم ممکن است شش ماه نماد آن بسته باشد. نقد شوندگی سهم مثل رتبه کنکور است در بورس ما معمولا رتبه یک تا 50 خوب و 50 تا 100 قابل قبول است و بالاتر از 100 ضعیف. لازم به یاد آوری است که رتبه نقدشوندگی سهام ثابت نیست و در یک دوره سه تا شش ماهه ممکن است تغییر کند، بنابراین نیاز است مرتب اطلاعات مان را به روز نگه داریم.

5- میزان سهام شناور آزاد سهم:

میزان سهامی است که دست سهامداران خرد یا اصطلاحا دست مردم است. سهمی را انتخاب می‌کنیم که میزان سهام شناور آزاد آن بالای ده پانزده درصد باشد البته سهامی هم که میزان شناور آزاد آن خیلی زیاد باشد خوب نیست و بهتر است که سهم دو سه سهامدار عمده داشته باشد. سهم بدون سهامدار عمده مثل تحصیلکرده بدون حمایت در جامعه ما است. بدون حمایت می‌ماند و در گرفتن قرارداد‌ها هم خیلی موفق نیست.

6- P/E سهم:

یعنی نسبت سود پیش‌بینی شده سالانه به قیمت روز سهم. مثلا اگر قیمت سهمی امروز 100 تومان است و سود پیش‌بینی شده سالانه سهم 25 تومان است، 100 تقسیم بر 25 می‌شود 4، می‌گوییم P/E این سهم 4 است. P/E در هر صنعتی با صنعت دیگر متفاوت است. P/E سهام داخل یک صنعت را با هم مقایسه می‌کنیم اگر همه فاکتورهای چند سهم درون یک صنعت با هم برابر بود سهمی را انتخاب می‌کنیم که P/E پایین‌تری دارد.

( P/E به ما می‌گوید که جو بازار از یک سهم به‌خصوص چه انتظاری دارد.) میزان بالای این نسبت می‌تواند نشان دهنده این واقعیت باشد که سهامداران به آینده سهم خوش بینند و باور دارند که پیشرفت قابل ملاحظه ای خواهد داشت ضمن اینکه ریسک سهم نیز زیاد است. P/E پایین نشان دهنده این است که این سهم رشد خود را کرده است یا سهامداران به آینده سهم خیلی اعتقاد ندارند، ضمن اینکه ریسک این سهم زیاد نیست.

7- میزان پرداخت سود نقدی سهم:

هر شرکتی که پیشنهاد پرداخت سود نقدی بالاتری داشته باشد بهتر است. سعی کنید سهامی را انتخاب کنید که پیشنهاد پرداخت سود نقدی بالاتر از 80درصد دارند. البته ممکن است سهمی برای ترغیب سهامداران پیشنهاد 100درصد تقسیم سود نقدی را مطرح کند، ولی در مجمع به وعده‌های خود عمل نکنند باید به عملکرد گذشته سهم نیز در انجام وعده‌های خود توجه کنید.

8- سرمایه شرکت:

با توجه به شکل و موقعیت خاص بورس در کشور ما و دامنه نوسان و حجم مبنا سهام‌هایی که سرمایه کمتری دارند برای انتخاب مناسب‌ترند ضمن اینکه ریسک آنها بیشتر است.

9- برنامه طرح و توسعه شرکت:

آیا شرکت طرحی برای توسعه دارد یا خیر؟ مسلما انتخاب شرکتی که برنامه توسعه و افزایش تولید و تنوع در فعالیت دارد به جای شرکتی که پروژه جدید و طرحی برای آینده ندارد بهتر است. مخصوصا سرمایه‌گذاری که تصمیم به استمرار و ادامه سرمایه‌گذاری دارد حتما باید به این نکته توجه کند.

10- ریسک سهم:

ریسک به معنای دلهره و ترس سهامدار از زیان در سهم است. معمولا بعضی از شرکت‌ها به‌دلیل عملکرد مدیریتی خوب سوابق درخشانی برای خود به‌وجود آورده‌اند، این شرکت‌ها در قیمت سهم، در EPS یا پیش‌بینی سود سهم، در طرح‌های توسعه و افزایش سرمایه سهم و در تعدیل مثبت و یا منفی سهم صادقانه عمل کرده و عملکرد آنها به هدف دستکاری در قیمت سهم نیست و تمام تلاش خود را بکار می‌گیرند

تا سهامداران دچار ضرر و زیان نگردند و اگر سوابق ده سال قبل آنها را مرور کنید رشد تدریجی بدون نوسان‌های شدید مثبت و منفی را می‌بینید و برعکس، بعضی شرکت‌ها که تعداد آنها در بورس ما کم هم نیست دستکاری در قیمت، اعلام EPS‌های غیر واقعی، تعدیل مثبت یا منفی‌های غیر واقعی به منظور متضرر ساختن سهامداران خرد و جمع کردن سهم و یا برعکس فروش سهم و فرار از سهم است. بنابر این در میان سهام‌های یک صنعت سهمی را انتخاب می‌کنیم که ریسک آن کم باشد.

11- جوان بودن شرکت:

صنایع و شرکت‌ها نیز همانند انسان مراحلی را طی می‌کنند این مراحل شامل تولد، رشد، بلوغ و کهنسالی است در میان یک صنعت نیز پتروشیمی را مثال بزنیم: سهم A با سرمایه کم و تاسیسات آن تازه نصب و راه اندازی شده فاز یک آن شروع بکار کرده و سود آن نیز زیاد نیست (P/E =10). ، سهم B فاز دو و سه آن نیز تکمیل شده سرمایه آن چند برابر اولی است، ولی هنوز فاز چهار و پنج طرح و توسعه را دارد (P/E = 9).

سهم C طرح‌های آن تکمیل شده، ولی از عمر تاسیسات آن بیش از 15 سال نگذشته و نیروی انسانی آن نیز در وضعیت میانسالی هستند (P/E = 8). سهم D در مرحله کهنسالی است کارخانه کار می‌کند، جایی برای طرح و توسعه ندارد، سرمایه آن بسیار زیاد و تاسیسات آن نیز فرسوده شده است و نیروی انسانی آن نیز اکثریت در مرز بازنشستگی است (P/E = 7). طبیعی است که اولویت در انتخاب و خرید سهم بترتیب A، B و در نهایت C و D است.

12- میزان رشد سود پیش‌بینی شده سهم:

شرکت‌هایی که EPS واقع بینانه اعلام می‌کنند و در طول سال به‌دلیل عملکرد مطلوب مرتب سود پیش‌بینی شده خود را تعدیل مثبت می‌دهند و بالا می‌برند برای سرمایه‌گذاری مناسب‌ترند. این موضوع را باید از سوابق شرکت‌ها متوجه شد.

13- گزارش‌های دوره‌ای سهم:

شرکت‌ها موظف به ارائه گزارش به‌موقع عملکرد خود در دوره‌های سه ماهه، شش ماهه، نه ماهه، و سالانه هستند. سهمی را انتخاب می‌کنیم که در گزارش خود پیش‌بینی سود خود را پر کرده باشد. برای مثال در گزارش دوره سه ماهه 25درصد، شش ماهه 50درصد، و در گزارش 9 ماهه 75درصد سود پیش‌بینی شده خود را پوشش داده باشد.

14- کف قیمتی:

هر سهمی را که مورد توجه قرار دهید یک سقف قیمتی دارد (حداکثر قیمت سهم) و یک کف قیمتی (حداقل قیمت سهم) به یک سهم حتما زمانی وارد می‌شویم که در وضعیت کف قیمتی است و این کف و سقف متناسب با زمان و وضعیت سهم و گزارش آن متغیر است و با تجربه به‌دست می‌آید.

15- اخبار سیاسی و اقتصادی:

همواره به اخبار سیاسی اقتصادی داخلی و خارجی توجه داشته باشید. ممکن است گوش دادن به اخبار یا مطالعه روزنامه‌های اقتصادی وقت شما را بگیرد، اما کمک بزرگی به شما خواهد کرد تا بتوانید در برخی موارد روند بازار را پیش‌بینی کنید و همین‌طور صنایع خاصی را مورد توجه قرار دهید.

16- مشورت گرفتن از افراد آگاه، با تجربه و قابل اطمینان:

چون بازار به آن اندازه ساده نیست که متاثر از یک یا چند عامل ساده باشد بلکه عوامل مختلف و متعدد و بعضا پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی وجود دارند که علاوه بر آن که خودشان به تنهایی یک فاکتور تاثیر‌گذارند، تعامل آنها با یکدیگر نیز نتایج متفاوتی را باعث می‌شود، سعی کنید فقط از افراد آگاه، با تجربه و قابل اطمینان مشورت بگیرید و از افراد کم تجربه، بی‌اطلاع، یا سودجو مشورت نکنید چرا که آنان استراتژی و اهداف و منافع خود را دنبال می‌نمایند و شما را به آن سو می‌کشانند. مشورت دادن آنان نیز ولو به غلط و در جهت زیان شما تاثیر‌گذار خواهد بود. سعی کنید در نهایت خودتان تصمیم بگیرید و کسی را مقصر زیان خود قلمداد نکنید.