اصول یادداشت نویسی

خواندن به تنهایی کافی نیست. دانسته ها بدون یادداشت نویسی به سادگی به فراموشی سپرده میشوند. خواندن زمانی مفید است که از تکنیک های مختلف برای یادداشت برداری و به خاطر سپردن و خلاصه نویسی استفاده کنیم. با ما همراه باشید تا اصول یادداشت برداری را به شما آموزش دهیم.

اصول یادداشت نویسی ۱) مزیت و اهمیت یادداشت برداری

۱- ذهن درگیر مطالب می شود و از حواس پرتی و خوابیدن به هنگام مطالعه جلوگیری می کند.
۲- فقط نکات مهم یادداشت می شوند و مطالب اضافی را به هنگام مرور نمی خوانیم.
۳- کلمات کلیدی حکم حلقه های زنجیر به هم پیوسته را دارند و با استفاده از سیستم تداعی و اتصالات تمام مطالب یادآوری می شوند و به علت به کارگیری روش های تقویت حافظه برای همیشه در ذهن باقی می مانند.
۴- ذهن را وادار به فعالیت می کند و باعث می شود یک مطالعه ی فعال داشته باشیم.
یادداشت برداری یکی از مراحل مطالعه بدون فراموشی است که با انجام دقیق گام به گام آن علاوه بر اینکه مطالعه ای سودمند خواهید داشت، مطالب در ذهن شما جای می گیرند و در شب امتحان، استرس و فشاری بر شما تحمیل نمی شود.

اصول یادداشت نویسی ۲) تفاوت‌های یادداشت و مقاله

۱- ساختار یادداشت، باید هنری‌‌تر باشد تا بتواند به مقصود برسد؛ چنانکه زمین شما هر قدر کوچک‌تر باشد، باید در نقشۀ مهندسی ساختمان، هنرمندانه‌تر عمل کنید تا به آنچه می‌خواهید برسید.
۲- ارجاعات مکرر به منابع در یادداشت، زائد است؛ بر خلاف مقاله و کتاب که بخش مهمی از اعتبار آنها، در تعداد منابعشان است. این تفاوت، از آنجا آب می‌خورد که محتوای یادداشت، از جنس «نکته» است و یادداشت‌نویس، نکته‌گو است؛ اما محتوای مقاله، از نوع «مطلب» است و مقاله‌نویس، یا باید نظریه‌پرداز باشد یا در پرورش نظریه‌ای، مهارت و دانش کافی داشته باشد.
۳- یادداشت، به دلیل کوتاهی و نقشۀ مهندسی آن و نیز به دلیل محتوای نکته‌‌سنجانه‌اش، باید از ادبیاتی آوانگارد برخوردار باشد؛ یعنی مؤلفه‌های ادبی یا هنری یا سَبکی آن، قوی‌تر باشد. بنابراین یادداشت‌نویسی، فقط از عهدۀ کسانی برمی‌آید که افزون بر ذهن تحلیل‌گر، قلمی توانمندتر نیز دارند.
۴- با ورود وبلاگ‌نویسی و سپس استاتوس‌نویسی در فیسبوک به جهان نوشتاری فارسی‌زبانان، یادداشت‌نویسی در ایران وارد مرحله‌ای تازه شد و در گروه‌های موبایلی، اوج گرفت. اما هنوز اکثر نویسندگان در این گروه‌ها، از یادداشت برای «مطلب» استفاده می‌کنند و نیز توانایی عبور از نثر معیار را ندارند؛ در حالی گروه‌های مجازی، مناسب یادداشت‌نویسی است و یادداشت، جای نکته‌گویی است نه شرح و بسط مطالب علمی. همچنین ادبیات یادداشت، باید فاصله‌اش را با نثر معیار، تا حدی حفظ کند. در واقع یادداشت‌نویس، اجازه و امکان بیشتری برای دخالت دادن خصلت‌های فردی خود در نوشتارش دارد. بنابراین می‌توان «یادداشت» را شخصی‌ترین قالب نوشتاری شمرد. ما به تعداد مقاله‌نویسان، سبک ویژه نداریم؛ اما علی القاعده باید به شمار یادداشت‌نویسان، سبک یا شبه‌سبک داشته باشیم.
۵- خطای رایج در میان نویسندگان، این است که گمان می‌کنند مقاله، بخشی از کتاب است و یادداشت بخشی از یک مقاله. هرگز! یادداشت و مقاله و کتاب، سه قالب با سه هویت و با سه ساختار متفاوت است.
۶- در یادداشت، حتی یک کلمۀ زائد، عیب محسوب می‌شود؛ اما در مقاله تا چند پاراگراف بیهوده هم بخشوده است.
۷- شما از دو راه می‌توانید در یادداشت‌نویسی به مهارت برسید: یک. تأمل و درنگ در یادداشت‌هایی که یادداشت‌نویس‌های ماهر نوشته‌اند؛ دو. تأمل و درنگ در یادداشت‌هایی که یادداشت‌نویس‌های ماهر نوشته‌اند. یعنی در واقع یک راه بیشتر وجود ندارد.
۸- آن مقدار که یادداشت به طنز و شوخی نویسنده با خواننده نیاز دارد، مقاله و کتاب ندارد.
۹- در یادداشت، نویسنده نباید گارد معلمی یا استادی بگیرد و حتی نباید خیلی جدی باشد؛ بلکه باید خشم و نفرت و عشق و هیجان و دیگر حالات روحی و شخصی‌اش را – به صورت کنترل‌شده- در نوشته‌اش بروز دهد.
۱۰- شروع زیبا و پایان‌بندی استادانه در یادداشت، از اهمیتی فوق العاده برخوردار است؛ مثل رباعی که به‌واقع در مصرع چهارم به دنیا می‌آید؛ یعنی آغاز واقعی او در پایان او است.
۱۱- تاریخ مصرف یادداشت‌ها زودتر از مقاله منقضی می‌شود؛ اما این عیب نیست؛ چون زمان اصلی برای انسان‌ها، زمان حال است. اگر یادداشت‌نویس، هوس ماندگاری در تاریخ دارد، باید در فرصتی فراخ، برخی یادداشت‌های خود را پرورده‌تر کند و در موضوع نیز سراغ مسائل عام‌تری برود.‌
۱۲- شمار یادداشت‌نویسان حرفه‌ای در ایران، فعلا کم، اما رو به افزونی است و با ورود هر یادداشت‌نویس به عرصۀ فرهنگ نوشتاری کشور، بخشی از قابلیت‌های این قالب نوشتاری مهم، کشف یا برجسته می‌شود.

اصول یادداشت نویسی ۳) نکات مهم در یادداشت نویسی

۱- یادداشت برداری یکی از کلیدهای اصلی یادگیری و یادآوری است.
۲- فراموش نکنید که یادداشت برداری با رونویسی متفاوت است.
۳- در یادداشت برداری سعی نکنید تمام صفحه را پر کنید. این کار اصلاً اصولی نیست.
۴- یادداشتهایتان را بر اساس اشخاص، فرمولها، اصطلاحات، تاریخ ها، تعاریف، اندیشه های اساسی و… طبقه بندی و دسته بندی کنید.
۵- یادداشت برداری هایتان را در زمانها مختلفی مثل سر کلاس درس، بعد از مطالعه، در منزل، بعد از مرور کردن و… انجام دهید. برای یادداشت برداری حتماً اندیشه اصلی را از تعریف، فضای مفهومی، مصادیق، طبقه بندی ها، کاربردها، فرمولها و سایر جزئیات تفکیک کنید. سعی کنید یادداشت هایتان در حدی مطمئن و جامع باشد که جایگزین مناسبی برای منبع اصلی باشد.
۶- یادداشت هایتان را در زمان های مختلف مورد مطالعه قرار دهید آنها را مورد اصلاح و بازآرایی قرار دهید.
۷- خلاقیت در یادداشت برداری را فراموش نکنید چه به لحاظ نحوه نگارش چه به لحاظ شکل نوشتار، نمودارهایی که بکار می برید یا رمزنویسی هایی که انجام می دهید. هر چه خلاقانه تر باشد بهتر است.

۸- سعی کنید یادداشت هایتان به زبان خودتان باشد و از کلمات متن کتاب کمتر استفاده کنید.
۹- یکی از منابع مفید برای مقایسه یاداشتهایتان با دیگران استفاده از خلاصه های کتب و منابع کمک آموزشی است.
۱۰- برای یادداشت برداری حتماً اندیشه اصلی را از تعریف، فضای مفهومی، مصادیق، طبقه بندی ها، کاربردها، فرمولها و سایر جزئیات تفکیک کنید.
۱۱- از نمودارهای مختلف در نوشته های خود استفاده کنید از نمودارهای خطی، زنجیری و پله ای بیشتر برای یادداشت هایی استفاده کنید که یا رابطه علت و معلولی دارند یا تقدم و تأخر آنها مهم است.
۱۲- نکات مهم یادداشتهایتان را با شکل، با کادر کشیدن دور آنها با رنگ، با تغییر شکل نگارش یا به هر وسیله دیگری برجسته نمایی کنید.
۱۳- یادداشتهایتان را با یکدیگر مبادله کنید. در این تبادل آنها را با هم مقایسه کنید و اشکالات احتمالی یادداشتتان را پیدا کنید و آنها را رفع کنید
۱۴- اصل اساسی در هر گونه یادداشت برداری حذف توضیحات اضافی و اهمیت سنجی مطالب است. برای این منظور باید اصل و فرع مطالب را از هم تشخیص دهید.
۱۵- کی از راههای موفقیت، خلاصه برداری کردن از روی یادداشت هاست برای این کار تمرین خلاصه نویسی کنید.
۱۶- بخاطر داشته باشید که هر گونه یادداشت برداری باید هدفمند باشد. یعنی پاسخگوی نیازی یا جوابگوی سؤالی باشد.
۱۷- یادداشتهایتان را به گونه ای تهیه کنید که قابل حمل باشد و به سهولت بتواند مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین استفاده از سر رسید و سالنامه ها را توصیه نمی کنیم.
۱۸- بهترین وضعیت برای یادداشت برداری آن است که آنها را روی اوراقی جداگانه و بهم پیوسته بنویسیم تا اگر نیازی به چک و اصلاح آن بود بتوانیم با بازنویسی آن دوباره به مجموعه ای قابل قبول برسیم.

چکیده
گوش دادن خالی به یک صحبت یا فقط خواندن یک مطلب بدون اینکه هیچ نقش فعالی در فرآیند یادگیری داشته باشید، کافی نیست. برای اینکه در هنگام گوش دادن به یک مطلب و فراگیری اطلاعات، فقط یک شنونده‌ی منفعل نباشید، توصیه می‌کنیم از روش یادداشت‌برداری استفاده کنید. یادداشت برداری اصلی ترین و مهم ترین نوع خلاصه نویسی است و عبارت است از برداشتن کلیدی ترین مفاهیم هر مطلب و یادداشت کردن آن در دفترچه ای جداگانه. البته باید توجه داشت که با نوشتن اکثر مطالب، حجم آن را زیاد نکرده و فقط قسمتهای کلیدی و مهم را ثبت کرد. در این مقاله سایر روش های یادداشت برداری را برای شما بیان کردیم که امیدواریم در یادگیری این مهارت برای شما مفید بوده باشد.

چاپ مطلب