حسابداری چیست

تعاریف متعدد و مختلفی برای حسابداری ارائه شده است که یکی از آنها عبارت است از: حسابداری یک سیستم است که در آن فرآیند جمع‌آوری، طبقه‌بندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارشهای مالی و صورتهای حسابداری در شکل‌ها و مدلهای خاص انجام می‌گیرد. تا افراد ذی‌نفع درون سازمانی مثل مدیران سازمان و یا برون‌سازمانی مثل بانک‌ها، مجامع عمومی سازمان ها ی مورد نظر و یا مقامات مالیاتی بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند.

انواع حسابداری

مهمترین شاخه های حسابداری عبارتند از حسابداری صنعتی، حسابداری مالی، حسابرسی، حسابداری دولتی و حسابداری مدیریت.

۱- حسابداری صنعتی

این حسابداری که بتدریج و پس از انقلاب صنعتی روی داد در جهت نیاز به دانستن بهای تمام شده محصولات تولیدی بود. در این نوع از حسابداری هدف اصلی سیستم دانستن بهای تمام شده یک واحد از نظر تمامی عوامل هزینه می‌باشد. همزمان و همراه با تکامل ابزارها و شیوه های تولید، در سده های بعد، روشها و شیوه‌های هزینه‌یابی پیشرفته‌ای ابداع و بکار گرفته شد که هزینه عملیات را بدرستی شناسایی نماید.حسابداری صنعتی امروزه ثمره این فرایند شتاب آمیز تکاملی است که اصولا” همان هدف اندازه گیری و گزارش بهای تمام شده محصولات، خدمات و فعالیت‌ها را دنبال می‌کند.

۲- حسابداری مالی

این نوع از حسابداری را می توان حسابداری گزارش نیز نامید. زیرا هدف اصلی در این نوع از حسابداری، تهیه صورتهای مالی اساسی می‌باشد که مورد نیاز استفاده کنندگان از این صورتهای مالی است. شاید بتوان گفت که دلیل اصلی پیدایش این نوع حسابداری، اصل تفکیک شخصیت می‌باشد. این اصل امکان مشارکت صاحبان سرمایه ای را که به تجارت نمی پرداختند ممکن ساخت و به این شکل باعث رشد و توسعه بنگاه های تجاری شد. این نوع از مشارکت باعث پیدایش سهام و بازار بورس شد. البته دلیل اصلی ایجاد بازار بورس را می توان، افزایش شمار شرکتهای سهامی دانست.

یکی دیگر از موضوعات اصلی که در این دوران تأثیر اساسی بر رشته حسابداری گذاشت برقراری مالیات بر درآمد بود. این نوع از مالیات که در اغلب کشور های صنعتی اروپا وسیله ای برای تأمین عدالت اقتصادی است از اوایل قرن نوزدهم ایجاد و به تدریج جزئی از نظام مالیاتی کشورها شد. تعیین مالیات بر درآمد مستلزم شناخت دقیق سود خالص بود و لازمه این شناخت نگهداری حسابها و دفاتر منظم و تهیه صورتهای مالی که میزان سود را به درستی نشان دهد. به این ترتیب دولتها به صورت یکی از اصلی ترین استفاده کنندگان از صورتهای مالی مؤسسات درآمدند.دیگر استفاده کنندگان از این صورت‌های مالی عبارتند از بانکها، اعتبار دهندگان، بستانکاران بلند مدت و کوتاه مدت، فروشندگان، مشتریان، کارکنان، سرمایه‌گذاران بالقوه، کارگزاران بازار سرمایه، جامعه و مدیریت مؤسسه.

۳- حسابداری منابع انسانی

یکی از مباحث جدید در دانش حسابداری، نگرش نوین به منابع انسانی به عنوان یکی از موثرترین عوامل مولد در ایجاد درآمد موسسات است. در این مبحث، ارزش اقتصادی منابع انسانی به مثابه دارایی با اهمیت موسسه تلقی و امکان ارایه آن در صورت‌های مالی مطرح می گردد. استانداردهای حسابداری مشخص می کند که چه زمانی و چه رویدادهای اقتصادی باید شناسایی، اندازه گیری و نمایش داده شود. بنگاه های خارجی مانند بانک ها، سرمایه گذاران و سازمان های نظارتی بر استانداردهای حسابداری متکی هستند تا اطمینان حاصل شود که اطلاعات مرتبط و دقیق در مورد نهاد ارائه شده است. این اعلامیه های فنی شفافیت در گزارش را تضمین کرده و مرزهای اندازه گیری های گزارشگری مالی را تعیین کرده اند.

۴- حسابداری دولتی

اندیشه کنترل عمومی بر هزینه های دولت از اواخر قرن نوزدهم میلادی به بعد پدید آمد و دولتهای برخی از کشور های اروپایی مکلف شدند که درآمدها و هزینه های سالانه خود را پیش بینی و به تصویب مجلس نمایندگان برسانند و بدین ترتیب، تنظیم و تدوین بودجه دولت متداول گردید پیدایش و رواج سیستم بودجه، سیستم حسابداری متناسبی را طلب می کرد که این جریان به پیدایش حسابداری دولتی به صورت رشته‌ای متمایز انجامید.

۵- حسابداری مدیریت

در اواخر قرن نوزدهم مدیریت علمی به عنوان رشته‌ای خاص توسط فردریک تیلور مطرح گردید. مدیریت علمی بطور بسیار خلاصه، روش برخورد منظم و منطقی با مسائل سازمان‌ها به منظور یافتن مناسب‌ترین راه برای انجام هر کار است و بر کسب اطلاع دقیق و کامل از آنچه می‌گذرد و نتایجی که بر اثر هرگونه تغییر حاصل می‌شود تأکید دارد. این نوع از مدیریت نیاز زیادی به اطلاعاتی از قبیل بهای تمام شده محصولات و خدمات، مقدار تولید، هزینه اجزاء مختلف تولید، قیمت فروش محصولات و خدمات و ظرفیت منابع مختلف نظیر ظرفیت تولیدی ماشین آلات و تجزیه و تحلیل این اطلاعات داشت. این جریان، نیاز به اطلاعات و بخصوص اطلاعات مالی را فزونی بخشید. افزایش استفاده مدیران از اطلاعات مالی موجب شد که روشهای هزینه یابی تولیدات، خدمات و فعالیتها بهبود و توسعه یابد و اطلاعات مفصل تری از جنبه های مختلف مالی فعالیت‌ها فراهم آید.بدین ترتیب، حسابداری مدیریت به عنوان رشته‌ای خاص در اوایل قرن حاضر شکل گرفت.

استانداردهای حسابداری

مؤسسه حسابداران رسمی خبره، اولین مجموعه ای از استانداردهای حسابداری را توسعه، مدیریت و اعمال کرد. در سال ۱۹۷۳ این مسئولیت ها به شورای استانداردهای حسابداری مالی تازه ایجاد شده بود. کمیسیون اوراق بهادار و اوراق بهادار نیاز به همه شرکت های ذکر شده را دارد که استانداردهای حسابداری GAAP ایالات متحده را در تهیه صورتهای مالی خود برای ثبت اوراق بهادار ایالات متحده ثبت کنند. استانداردهای حسابداری اطمینان از اظهارات مالی شرکت های متعدد قابل مقایسه است. از آنجایی که همه اشخاص از قوانین مشابهی پیروی می کنند، استانداردهای حسابداری باعث می شود که صورتهای مالی معتبر باشند و تصمیمات اقتصادی بیشتری را براساس اطلاعات دقیق و سازگار ارائه دهند.

استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی

اصول کلی پذیرفته شده حسابداری عمدتا در میان جوامع دولتی و خصوصی در ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد. بقیه دنیا عمدتا از IFRS استفاده می کنند. اشخاص چند ملیتی از این استانداردها استفاده می کنند. IASB استانداردهای حسابداری جوامع بین المللی را هنگام تهیه صورتهای مالی آماده و تفسیر می کند.

استاندارد سازی جهانی و IFRS

بسیاری از کشورها از استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) استفاده می کنند یا در حال همگرایی هستند که توسط هیئت استانداردهای حسابداری بین المللی تأسیس شده اند. در بعضی از کشورها، اصول حسابداری محلی برای شرکت های منظم مورد استفاده قرار می گیرند، اما شرکت های بزرگ باید مطابق با IFRS باشند، بنابراین گزارش قانونی قابل مقایسه در سطح بین المللی است.

مزایای استانداردهای حسابداری

فقدان استانداردهای حسابداری شفاف در برخی کشورها به عنوان افزایش مشکلات انجام کسب و کار در آنها اشاره شده است. به طور خاص، آسیب مالی آسیا در اواخر دهه ۱۹۹۰ به طور جزئی به عدم استانداردهای حسابداری دقیق مربوط است. شرکت های غول پیکر در بعضی از کشورهای آسیایی توانستند از استانداردهای حسابداری ضعیف خود برای مقابله با بدهی ها و ضررهای عظیم استفاده کنند که اثر جمعی را به دنبال داشت که سرانجام منطقه را به بحران مالی دچار کرد.

چکیده
علم حسابداری زبان تجارت خوانده می‌شود؛چون از طریق تهیه گزارش‌های مالی، اطلاعات لازم را دربارهٔ واحدهای اقتصادی در اختیار اشخاص ذی‌نفع و ذی‌علاقه و ذی‌حق قرار می‌دهد. این اشخاص شامل مدیران، صاحبان سرمایه، اعتبار دهندگان، سازمان‌های مالی و اقتصادی دولت و از این قبیل هستند. از منظری دیگر از حسابداری با نام سیستم اطلاعاتی حسابداری یاد می‌شود که برای پردازش اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی مؤثر بر سازمان‌ها و واحدهای تجاری و گزارش اثرات این‌گونه رویدادها به تصمیم‌گیرندگان، طراحی شده‌است.

به طور کلی حسابداری عبارت است از فرآیند شناسایی، اندازه‌گیری و ثبت و گزارشگری اطلاعات اقتصادی برای تصمیم‌گیری‌های آگاهانه به وسیله استفاده‌کنندگان آن اطلاعات.