راز ثروت

سمینار چیست

سمینار به نوع خاصی از رویدادها گفته میشود که در آن یک یا چندین نفر بعنوان سخنران و ارائه دهنده اصلی وجود دارند که در مورد مطالب خاصی صحبت میکنند. در سمینارهای موفق معمولا بعضی از شرکنند گان نیز در بحث اصلی شرکت میکنند و ارائه دهندگان اصلی بیشتر نقش تسهیل گر و هدایت کننده بحث ها را ایفا میکنند. با ما همراه باشید تا در مورد تعریف سمینار بیشتر آشنا باشید.

اهداف برگزاری سمینار

هر سمینار می‌تواند یک یا چند هدف عمده داشته باشد. مثلا در یک سمینار با هدف تحصیلی، حاضرین به بحث و تبادل نظر درمورد یک مسئله‌ی آکادمیک می‌پردازند تا بتوانند اطلاعات بیش‌تر و البته عمیق‌تری درمورد آن به دست بیاورند و به نتایج جدیدی برسند. در سیمنارهای آموزشی هم مشابه همین اتفاق رخ می‌دهد. مثلا یک عده دور هم جمع می‌شوند تا درمورد یک موضوع خاص مثلا سرمایه‌گذاری در بورس بیش‌تر بدانند.

برخی از سمینارها در کنار اهداف آموزشی، اهداف انگیزشی هم دارند. یعنی می‌خواهند به شرکت‌کنندگان انگیزه‌ی انجام یک کار خاص را بدهند. مثلا یک سمینار در حوزه‌ی کارآفرینی می‌تواند هدف خود را این‌طور تعریف کند: تشویق افراد به شروع کسب‌وکارهای کوچک و جدید.

انواع ارائه سمینار دانشجویی

نوع اول ارائه کلاسی است که معمولاً بخشی از نمره درس به آن اختصاص داده می‌شود و موضوع آن باید مرتبط با درس باشد.

نوع دوم ارائه‌های مرتبط با مقالات علمی ارائه‌شده به کنفرانس ها یا سمینارهای مرتبط با رشته شماست. در این نوع ارائه‌ها شما یک مقاله ارسال می‌کنید و در صورت پذیرفته شدن، ممکن است آن با را به‌صورت شفاهی یا پوستر ارائه کنید.

نوع سوم همه ارائه‌های مرتبط با پایان‌نامه شماست. در این نوع ارائه‌ها مبنا کاری است که شما به‌عنوان تحقیق یا پژوهش در کارشناسی ارشد یا دکتری انجام می‌دهید. سه گروه اساسی در این دسته قرار می‌گیرند: ارائه برای پیشنهاد موضوع پایان‌نامه، ارائه گزارش پیشرفت کار و دفاع نهایی از رساله دکتری یا پایان‌نامه کارشناسی ارشد.

چرا باید ارائه علمی انجام بدهیم

شما زمانی که در حال تحصیل هستید یک مقداری اطلاعات علمی دریافت می‌کنید که معمولاً اصول و کلیات یک دانش هستند. بعد از مدتی باید اطلاعات شما سنجیده شود و یاد بگیرید که جواب سؤال‌های جزئی‌تر یا تخصصی‌تر مرتبط با رشته خود را به شکل علمی پیدا کنید. یا چیزهایی را که به شکل تئوری یاد گرفته‌اید در یک مورد واقعی به کار ببندید. اما آیا این کار را به روش درست انجام داده‌اید؟

ارائه علمی برای بررسی درستی تحقیق شما و به اشتراک گذاشتن تجربه و نتایج این کار اختراع‌شده است! پس هدف اول و اصلی از ارائه علمی پیدا کردن یک جواب درست برای یک سؤال درست از روش درست است. البته باید دقت داشته باشیم که در بسیاری از علوم هیچ‌چیز قطعی نیست و منظور ما از درست بودن یک‌چیز، انجام دادن آن از روش‌های علمی است.

چطور برای ارائه سمینار مطلب پیدا کنیم

پس تا اینجا به این نتیجه رسیدیم که برای یک ارائه خوب باید محتوای خوب داشته باشیم. محتوای خوب چند ویژگی اساسی دارد: اول این‌که هدف دارد، یعنی دقیقاً می‌دانید چه سؤالی پرسیده‌اید و در تحقیق خود به دنبال چه چیزی هستید. دوم این‌که جواب سؤال را از منابع قابل‌ اعتماد و به‌روزی پیداکرده‌اید. برای این کار باید احتمالاً به کتابخانه سری بزنید. اینترنت منبع خوبی برای پیدا کردن جواب همه سؤال‌ها نیست. می‌توانید عنوان مراجع را ازآنجا پیدا کنید. اما خود آن‌ها را احتمالاً نه! سوم این‌که گزارش خوبی از کار خود ارائه می‌کنید.

چگونه یک سمینار خوب ارائه بدهیم

بعد از این‌که جواب سؤال خود را پیدا کردیم، باید آن را به شکل خوبی ارائه کنیم. در یک ارائه خوب شخص به شما این احساس را منتقل می‌کند که روی موضوع تسلط کافی دارد. یک گزارش به‌هم‌پیوسته و گیرا از داستان تحقیق خود تعریف می‌کند. در عین حال نقاط عطفی دارد که شنونده تغییرات بخش های مختلف مطلب را به خوبی متوجه می شود.

در این مدل ارائه‌ها شخص کار را به‌صورت جذابی شروع می‌کند. مقدمه طولانی و خسته‌کننده نیست و یک‌راست می‌رود سر اصل مطلب. روش انجام کار و نتایج را به‌خوبی توضیح می‌دهد و نتیجه‌گیری و پایان واضح دارد.

بخش های اصلی یک سمینار خوب

یک سمینار خوب چند بخش اصلی را باید حتما پوشش دهد و باید همخوانی بین بخش های مختلف آن وجود داشته باشد. زمان ارائه در سمینارهای دانشجویی معمولا حدود ۲۰ دقیقه است. البته در بعضی موارد که دانشجو تدریس بخشی از درس را به عهده داشته باشد ممکن است تا ۴۰ یا ۴۵ دقیقه هم طول بکشد.

برای یک ارائه در حدود ۲۰ دقیقه شما باید حد اکثر ۲۵ اسلاید داشته باشید. این که تعداد اسلاید های شما زیاد باشد و شما مجبور شوید تعدادی از آن ها را سریع رد کنید یک نوع خودکشی در سمینار است! این کار را نکنید! خوب بیایید ببینیم اسلایدهای شما باید شامل چه مواردی باشند:

اسلاید ۱: اسلاید معرفی و عنوان سمینار و درس و نام شما و استاد راهنما به همراه لوگوی دانشکده و دانشگاه است. در این بخش احتمالا نمیتوانید خلاقیت زیادی به خرج دهید، اما روی فونت ها و اشتباهات املایی در همه جا و خصوصا در این اسلاید حساس باشید. باور کنید که گاهی در همین اسلاید اول سوتی های وحشتناکی رخ می دهد!

اسلاید ۲: گفتیم یک ارائه خوب در واقع پاسخ به یک سوال است. اینجا جایی است که شما باید هدف از پژوهش را و در واقع سوال اصلی تحقیق را بیان کنید. خوب دست به کار شوید و نشان دهید که تحقیق شما مهم است!

به جای این که بگویید: “امروزه…” یا این که : ” در دنیای حاضر….”، یک کار بهتر انجام دهید. مثلا فرض کنید موضوع ارائه شما نقش ایمنی در سازه هاست. می توانید ارائه تان را با یک نمونه حادثه شروع کنید. اگر قرار است درباره کارآمدی یک سیستم سمینار بدهید می توانید با یک مثال نقض شروع کنید یا با یک نمونه موفق. پس بهتر است اسلاید دوم که در واقع نقطه شروع ارتباط شما با مخاطب است، یک صفحه سفید نباشد که بالای آن نوشته شده: هدف از انجام تحقیق.

اسلاید ۳: حالا سوال پژوهش خود را واضح توضیح بدهید و بگویید چرا این موضوع را انتخاب کردید ( تاکید دوباره بر موضوع)

اسلاید ۴: یک دورنمای کلی از آنچه خواهید گفت ارائه بدهید. به نوعی فهرست مطالب را بگویید. این بخش نهایتا باید ۲ دقیقه از زمان شما را به خود اختصاص بدهد.

اسلاید ۵ تا ۷: داستان تحقیق را بگویید. چیزی را که دیگران تا اینجا انجام داده اند. ممکن است اسمش را بگذارند مروری بر پیشینه تحقیق. یا روند تغییرات یک چیز در طول زمان. این بخش باید حدود ۳-۴ دقیقه از یک ارائه ۲۰ دقیقه ای را پوشش دهد.

اسلاید ۷ تا ۱۲: کاری که شما انجام داده اید و پژوهش شما. این بخش ممکن است فقط طبقه بندی شما باشد. یا یک مثال عملی کامل که شما آن را انجام داده اید. اگر کار شما فقط مقایسه و جمع آوری است باید در مورد معیارهای مقایسه حرف بزنید. اگر مصاحبه است درباره سوالات مصاحبه و دلیل انتخاب آنها. اما اینجا باید توضیح بدهید مساله را از چه راهی حل کرده اید. بخش روش ها هم حدود ۵ دقیقه از زمان شما را خواهد گرفت.

اسلایدهای ۱۲-۱۸: در این بخش نتایج کار خود را بگویید. توضیح بدهید که جواب سوال چیست! این بخش مهم ترین بخش کار شماست و زمانی در حدود ۵ دقیقه را باید به آن اختصاص داد. همخوانی و تعادلی که راجع به آن صحبت کردیم اینجا اهمیت پیدا میکند. وزن هر کدام از بخش ها باید حفظ شود. ارائه های زیادی را دیده ام که دانشجو آن چنان در مروری بر ادبیات غرق می شود که انگار خودش کاری انجام نداده است. یا برعکس انگار کلا از اول تاریخ علم را خودش تجربه کرده است.

اسلاید های ۱۸-۲۰: آخرین بخش کار شما هم نتیجه گیری کار شماست و پیشنهاد جهت ادامه کار. در این بخش باید عصاره تحقیقتان را به مخاطب بچشانید. پس لازم است خودتان آن را حسابی امتحان کرده باشید. خیلی وقت ها در پایان صحبت از شما می پرسند: ” حالا همه این ها که گفتی یعنی چه؟” این سوالی است که در این دو- سه اسلاید آخر باید آن را توضیح داده باشید.

اسلاید۲۱: منابع تحقیق شما: اگر از شما خواسته شده است که منابع را در اسلایدها بیاورید مهم ترین ها را در یک یا نهایت دو اسلاید لیست کنید که در صورت لزوم بتوانید به آنها ارجاع دهید.

اسلاید ۲۲: این اسلاید هم که تشکر و قدردانی است. اینجا هم خلاقیت های بامزه ای می توانید به خرج دهید. بعد از این که ارائه شما تمام شد، صفحه نمایش را روی وضعیت لیست اسلایدها قرار دهید تا در هنگام پرسش و پاسخ بتوانید به راحتی به اسلاید مورد نظر رجوع کنید.

کنترل استرس در سمینار

داشتن استرس در سمینار امری کاملاً طبیعی است. همه سخنران‌های حرفه‌ای هم آن را با خود دارند. پس سعی نکنید با روش‌های عجیب‌وغریب مثل قرص آن را نابود کنید. بلکه از آن برای بهتر کردن ارائه خود استفاده کنید. اگر برای سمینار استرس دارید، خود را آماده کنید. آمادگی برای رویارویی با یک موقعیت یعنی اطمینان خاطر. پس تمرین کنید و تمرین کنید و تمرین کنید.

نحوه سوال پرسیدن در ارائه سمینار

پیش‌تر گفتیم که هدف از ارائه یک سمینار دانشجویی تمرین پاسخ دادن به سؤالات علمی و تبادل علمی است. خوب می‌شود تبادل علمی بدون سؤال پرسیدن باشد؟ عمده‌ترین سؤالاتی که در جلسه ارائه پرسیده می‌شود در چند حیطه قرار دارد:

درباره موضوع شما و هدف از انتخاب آن
درباره جزئیات روشی که به‌کاربرده‌اید
درباره معنی نتایج تحقیق شما و استنباط آن‌ها

حالا اگر سمینار خود را به‌خوبی طراحی کرده باشید و جواب سؤالات بالا را بدانید احتمالاً به مشکلات بسیار کمتری بر خواهید خورد. البته یک‌راه بسیار خوب این است که سمینار خود را برای یک نفر که دانشی نزدیک به شرکت‌کنندگان در سمینار شما ( مثلاً همکلاسی‌ها) دارد ارائه کنید و از او بپرسید در کجا ابهام وجود دارد. بعد سعی کنید آن‌ها را برطرف کنید.

وقتی از آسمون سنگ بباره!

هرچقدر هم برای ارائه آماده‌باشید و روی محتوا تسلط داشته باشید و تمرین کنید بازهم ممکن است رعایت نکردن چند نکته کوچک برای شما حسابی دردسر درست کند. عمده این مسائل مربوط هستند به تکنولوژی! اگر درست از آن استفاده نکنیم چالش‌های بدی برایمان درست می‌کند.

مثلاً ممکن است لپ‌تاپ شما با ویدیو پروژکتور اتاق ارائه وصل نشود. اگر روی کامپیوتر عمومی اتاق کارکنید فونت‌ها و ظاهر اسلایدهایتان به هم بریزد و یا اصلاً فایل‌هایتان بپرد و آن‌ها را پیدا نکنید. پس حتماً اگر امکان‌پذیر هست از قبل هماهنگی وسایل را چک کنید. چند نسخه از ارائه خود پشتیبان تهیه کنید و با خیال راحت زودتر از ساعت مقرر به سر جلسه بروید.

مقررات چگونگی ارائه «درس سمینار» در دانشکده

نحوه تعیین موضوع: موضوع سمینار درگرایش تحصیلی دانشجو و غیر از موضوع پایان‌نامه طبق سرفصل درس با پیشنهاد دانشجو و تایید استاد راهنما تعیین می‌گردد.

نحوه اخذ و ارائه سمینار

۲-۱- دانشجو موظف است در اولین نیمسال تحصیلی که توانایی ارائه دارد واحد درس سمینار را انتخاب و با هماهنگی مدیر گروه، استاد راهنما و استاد هماهنگ کننده سمینارها درخصوص انتخاب موضوع و زمان‌بندی ارائه آن اقدام نمایند.

۲-۲- به منظور کنترل، هماهنگی و تنظیم برنامه، در هر سال تحصیلی یک نفر از اعضای محترم گروه به عنوان استاد هماهنگ کننده سمینارها از سوی گروه معرفی می‌گردد. دانشجویان موظف به هماهنگی کامل با ایشان در امور اجرایی سمینار خود می‌باشند.

۲-۳- زمان ارائه سمینار در صورت موافقت اساتید، ۲ نیمسال تحصیلی متوالی می‌باشد و در نیمسال دوم تحصیلی همان سال انجام می‌گردد.

۲-۴- سمینارهای هر سال براساس برنامه از پیش تعیین شده توسط گروه برگزار می‌گردد. بنابراین ضروری است دانشجویان در اسرع وقت نسبت به ثبت‌نام و تعیین تاریخ ارائه سمینار اقدام نمایند.

۲-۵- حضور کلیه دانشجویان و اعضاء محترم هیأت علمی گروه در جلسات سمینارها الزامی است.

۲-۶- چنانچه دانشجو حداکثر ظرف دو ماه (از زمان انتخاب واحد) هماهنگی‌های لازم را درخصوص تعیین و تأیید موضوع سمینار به عمل نیاورد، ملزم به حذف سمینار در زمان حذف تک درس خواهد بود.

۲-۷- به منظور اطلاع‌رسانی عمومی دانشجو موظف است حداقل پنج روز کاری قبل از ارائه سمینار اطلاعیه ارایه سمینار را در تابلوی اعلانات گروه و تابلوی اختصاصی سمینارهای دانشکده نصب نماید.

۲-۸- دانشجو موظف است با همکاری استاد راهنما، خلاصه‌ای از سمینار را در حد یک تا دو صفحه با درج چند منبع معتبر مورد استفاده تهیه و در روز ارائه در اختیار حاضرین قرار دهد.

۲-۹- اسلایدها باید با استفاده از نرم‌افزار Power Point تهیه شوند.

۲-۱۰- مدت زمان ارائه هر سمینار ۳۰ دقیقه شامل ۲۰ دقیقه سخنرانی و ۱۰ دقیقه پاسخ به سئوالات می‌باشد.

۲-۱۱- دانشجو موظف است قبل از ارائه سمینار از سلامت کامپیوتر و دستگاههای مورد استفاده اطمینان حاصل کند.

۲-۱۲- کلیه سمینارها در طول هر نیمسال تحصیلی ارائه می‌گردد. تاریخ دقیق ارائه سمینارها ابتدای نیمسال دوم از سوی استاد هماهنگ‌کننده سمینارها اعلام می‌گردد.

۲-۱۳- مطالب تدوین شده سمینار باید حداقل یک ماه قبل از زمان ارایه، به استاد راهنمای مربوطه تحویل و پس از تصحیح، نسخه نهایی تایپ و اصلاح شده حداقل دو هفته قبل از ارائه سمینارها به استاد هماهنگ‌کننده سمینارها تحویل شود.

نحوه ارزشیابی سمینار

۳-۱- محتوای علمی و استفاده مناسب از منابع ۳۰ نمره (استاد درس)

۳-۲- کیفیت نگارش سمینار ۲۰ نمره (‌ استاد درس)

۳-۳- نصب اطلاعیه و تهیه، تایپ و توزیع خلاصه سمینار ۵ نمره (هماهنگ‌کننده)

۳-۴- نحوه ارائه (شیوه سخنرانی، رعایت زمان و استفاده از وسایل سمعی و بصری)‌۳۰ نمره (هیأت علمی شرکت کننده میانگین)

۳-۵- کیفیت پاسخ به سئوالات ۱۰ نمره (هیأت علمی شرکت کننده)

۳-۶- حضور مرتب و فعال در جلسات سمینار گروه ۵ نمره (هماهنگ کننده)

ارزشیابی سمینار جز در مورد بند ۳-۲ به صورت گروهی توسط اعضاء محترم هیأت علمی گروه صورت می‌گیرد.

چکیده

سمینار نوعی درس در دانشگاه ها است که استاد واحد ندارد و جلسات سخنرانی استادان در مورد موضوع خاصی میباشد. دسته ای از دانشجویان که تحت نظر یک استاد میباشند به تحقیق در مورد یک موضوع خاص میپردازند. و سخنرانی های در آن رشته ترتیب میدهند. واژه سمینار یک واژه لاتین است، که برگرفته از فعل سمیناریوم به معنای قطعه بذر است. و در زبان فارسی به این مفهوم درس گروهی میگوند. ما در این مقاله به بیان تعریف سمینار و نحوه ارائه آن پرداختیم ،که امیدواریم مورد استفاده تان قرار گرفته باشند. از اینکه با ما همراه بودید از شما سپاسگزاریم.